مسمومیت گوش و تاثیرات دارو روی آن
گاهی اوقات دارو ها یا عامل شیمیایی اثراتی بر روی عملکرد یا ساختار گوش داخلی می گذارند و باعث مسمومیت گوش می شوند که در شنوایی یا تعادل یا هر دو اختلالاتی ایجاد می کند. در این هنگام گفته می شود که مسمومیت گوش اتفاق افتاده است. داروهایی مثل آنتی بیوتیک‌ها‌ی آمینو گلیکوزیدی، داروهای ضد سرطان (سیس پلاتین و کربوپلاتین)، سالیسیلات‌ها، کوئینین و اریتومایسین ها ممکن است بر شنوایی یا عملکرد گوش تاثیر بگذارند. با مطالعه بر روی حیوانات تاثیراتی در قسمت حلزون و بخش دهلیزی گوش آنها مشاهده شده است. که با فعالیت های انسانی مقایسه شده و مکانیسم هایی برای آن پیشنهاد و شرح داده شده است. در این مقاله سعی داریم که، برخی داروهای عمومی که باعث کم شنوایی یا آسیب به حلزون گوش می شوند را برایتان توضیح دهیم.
سمیت گوشی چیست؟
سم همیشه مضر است! سم برای گوش آسیب زننده می باشد. یکی از سوالات مرسوم این است که سمیت گوشی چیست؟ به عبارت دیگر گوش دچار سمیت می شود یعنی بواسطه استفاده از یک سری مواد شیمیایی، عملکرد طبیعی گوش به هم می ریزد و فرد دچار کم شنوایی می شود بنابراین اگر فردی به دنبال استفاده از مواد یا داروهای شیمیای دچار اختلال و کم شنوایی شود به آن سمیت گوشی گفته می شود. در بسیاری از موارد سمیت گوش برگشت پذیر و در برخی موارد نیز به دنبال استعمال و استفاده و یا حتی استنشاق برخی مواد شیمیایی، کم شنوایی برگشت ناپذیر اتفاق می افتد.
اتوتوکسیسیته چیست؟
اتو به معنای “گوش” می باشد. توکسیتی نیز به معنای “سمی بودن” است. اتوتوکسیسیته به معنای این است که مواد مورد نظر برای گوش و ساختمان شنوایی مضر است و باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند. برخی از داروها این نقش ها را دارند به عبارتی استفاده از برخی از داروها که معمولا برای کنترل عفونت سایر نقاط بدن مورد استفاده قرار می گیرند همزمان به سیستم شنوایی آسیب می زنند. میزان آسیب زنندگی این داروها و یا هر مواد اتوتوکسیسیته دیگری در افرادی که مبتلا به کم شنوایی هستند بیشتر است و لذا باید استفاده از این مواد با دقت زیادی صورت گیرد. توصیه اکید به افرادی که در خانواده یا فامیل نزدیک افراد کم شنوا دارند هنگام استفاده از هر دارویی، پزشک خود را در مورد کم شنوایی نیز مطلع کنند.
داروهای مضر برای عصب گوش
همان طور که ذکر شد داروهایی هستند که برای مصارف و بیماری های دیگر به کار می روند ولی این داروها برای گوش سمی هستند و در صورت استفاده زیاد و مستمر باعث ایجاد کم شنوایی می گردند در ادامه مهترین داروها ذکر می شود.
- آنتی بیوتیک های گلیکوزیدی
- سیس پلاتین
- کربوپلاتین
- دیورتیک های حلقوی
- سالیسیلات ها
- کوئی نین
- آریترومایسین
آنتی بیوتیک های گلیکوزیدی
از آنتی بیوتیک های گلیکوزیدی برای درمان بیماری هایی مثل سل و عفونت های باکتریایی استفاده می شود. این داروها بسیار مهم هستند. و استرپتومایسین و دی هیدرواسترپتومایسین اولین داروها در این دسته بندی هستند.
نئومايسين ،كانامايسين ،جنتامايسين ،توبرامايسين ،آمي كاسين ،نتيليمايسين و سيزومايسين از دیگر اعضای خانواده آنتی بیوتیک ها هستند. نئومايسين ،آمي كاسين و كانامايسين براي حلزون بيشتر از سيستم تعادلي سميت پايدار دارند. استرپتومايسين و جنتامايسين نیز که به عنوان تخریب کننده های انتخابی سیستم دهلیزی پدیدار شدند؛ می توانند تاثیراتی بر کم شنوایی داشته باشند. اما بیشترین تاثیرات توسط این داروها در کلیه اتفاق می افتد و باعث مسمومیت گوش می شوند.
در سایت تهران صفیر با انواع سمعک از جمله سمعک فوناک بیشتر آشنا شوید.
سیس پلاتین (Cisplatin)
سیس پلاتین از داروهای قوی ضدسرطان می باشد. این دارو برای درمان تومورهای بدخیم بکار می رود. از جمله این تومورها می توان به موارد زیر را نام برد. تومورهای ریه، سرطان تخمدان، سرطان مثانه، تومور بیضه، سلول های سرطانی استخوان سر یا گردن
اما این دارو تاثیرات ناخواسته ی منفی نیز دارد که در طی درمان اتفاق می افتد؛ مثل: تهوع و استفراغ، مسمومیت اعصاب، آسیب رسیدن به کلیه و یا کاهش شنوایی
دانستنی های سمعک اتیکن
كربوپلاتين (Carboplatin)
در سال ۱۹۸۱ دارویی جدید اما مشابه سیس پلاتین در آزمایشات کلینیکی کشف شد. کربوپلاتین داروی شناخته شده جدید توانست تا حدی اثرات منفی در سیس پلاتین را کاهش دهد. و مسمومیت نفرونی کمتری نشان داد. بعد از استفاده از این دارو نتایج اینطور نشان دادند. که کربوپلاتین نسبت به سیس پلاتین مسمومیت گوش کمتری می دهد.
ديورتيک های حلقوی و مسمومیت گوش
این دارو ها بخاطر تاثیراتی که بر کلیه می گذارند بسیار شناخته شده و معروف هستند. دیورتیک های حلقوی با فعالیت در قوس هنله کلیه، روند تولید ادرار را سرعت بخشیده؛ و افزایش چشمگیری در تولید ادرار ایجاد می کنند. اما متاسفانه گاهی هنگام درمان با استفاده از دیورتیک های حلقوی مسمومیت گوش گزارش شده است.
برای آشنایی با سمعک اینترتون به بخش مقالات مراجعه نمایید.
ساليسيلات ها و مسمومیت گوش
سال‌های زیادی است که برای درمان سردرد، دردهای خفیف تا متوسط و ورم مفاصل از سالیسیلات‌ها همچون آسپیرین استفاده می‌شود. اما در تمام این سال ها این دارو ها باعث ایجاد مسمومیت گوش شده اند. و در حد زیادی در بیماران وزوز گوش و یا کم شنوایی موقت ایجاد کرده اند.
کوئینین و داروهاي وابسته
کوئینین، دارویی شبه قلیا که مدت مدیدی است از آن برای درمان مالاریا استفاده می شود. Quinine از اجزای نوشیدنی های مقوی است و از آن برای درمان گرفتگی عضلات ساق پا نیز استفاده می شود. متاسفانه مسمومیت گوش از عوارض این دارو نیز می باشد. ازنشانه هاي سندرم cinchonism کاهش شنوایی وناشنوايي، سرگيجه، وزوز، سردرد، كاهش بينايی وحالت تهوع می‌باشد.
آريترومايسين و آنتی بيوتيک های وابسته
از سال ۱۹۵۰ در آزمایشگاه های پزشکی داروی اریترومایسین مورد استفاده قرار می گرفت. تا سال ۱۹۷۳ موردی درباره عوارض این دارو مثل مسمومیت گوش گزارش نشد. اما اکنون می دانیم که این دارو ممکن است سبب مسمومیت گوش گردد. در مواردی هنگامی که اریترومایسین به صورت خوراکی یا تزریق وریدی در دوز بالا مصرف می شود، کم شنوایی حسی عصبی دوطرفه ایجاد شده است.
علائم مسمومیت گوش هنگام استفاده از آریترومایسین
وزوز گوش، کم شنوایی ذهنی یا عینی، سرگیجه از علائم مسمومیت گوش هستند. از دیگر علائمی که ممکن است بیمار از آن شاکی باشد می توان به مواردی مثل: اختلال عملكرد سيستم عصبي مركزی، مانند گيجی یا ترس، علايم روانپزشكی، تغييرات بينايی،گفتار مبهم، وابستگی دارويی يانبود كنترل اشاره کرد. می‌توان گفت دراکثر مواقع کم‌شنوایی و وزوز گوش حدود۶ تا ۱۴روز بعداز قطع اریترومایسین از بین می رود. اما درمواردی هم وزوز ثابت یا کم شنوایی ثابت گزارش شده است.
گفته می شود که فعل و انفعالات بین آنتی بیوتیک و آنتی ریجکشن(antirejection) و سیس لوسپورین(cyclosporin) در این بیماران مشکل کم شنوایی به وجود می آورد. همچنین در سایت تهران صفیر انواع برندهای سمعک و قیمت سمعک های گوناگون نامرئی هوشمند را می توانید مطالعه نمایید.
داروهای مشابه آریترومایسین
آزیترومایسین، آنتی بیوتیکی جدیدتر در رده اریترومایسین نیز ممکن است مسمومیت گوش ایجاد کند.
پرسش های رایج مسمومیت گوش
مسمومیت گوش یا اتوتوکسیسیته در طیف وسیعی از مواد شیمیایی خوراکی یا استنشاقی ممکن است اتفاق بیفتد. یک سری از سوالاتی هم وجود دارد که به صورت مختصر و موجز جوانب این موضوع را با پاسخ های کوتاه مورد بررسی قرار می دهد برای کسب این مدل اطلاعات می توانید سوالات در ادامه را ، مطالعه نمایید.
مسمومیت گوش چیست؟
استفاده از برخی داروها یا اثرات مواد شیمیایی گاهی باعث اختلال بر عملکرد دستگاه شنوایی می شود که این اثر ممکن است بر حلزون یا دهلیز گوش باشد در این حالت گفته می شود که مسمومیت گوش اتفاق افتاده است.
چه داروهای باعث مسمومیت گوش می شود؟
مهمترین دسته داروهای که باعث مسمومیت گوش و اختلال در شنیدن می شوند عبارتند از : آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدها، سیس پلاتین، کربوپلاتین، سالیسیلات ها و … .
علائم مسمومیت گوش کدامند؟
از مهمترین نشانه های مسمومیت گوش، وزوز است به این معنی که در گوش یا مغز صدا بدون وجود منشا خارجی صدا شنیده می شود در واقع در گوش ها سوت شنیده می شود.
اقدامات برای پیشگیری از مسمومیت گوش کدامند؟
چنانچه به کم شنوایی مبتلا هستید یا اینکه در خانواده فرد کم شنوایی وجود داشته باشد یا کلا سابقه کم شنوایی وجود دارد اگر باید دارو مصرف کنید حتما به پزشک خود اطلاع داده تا از داروهای جایگزین استفاده شود.
هر چند وقت یک بار باید تست شنوایی انجام داد؟
تست شنوایی باید به صورت سالانه انجام شود و اگر فردی کم شنوایی داشته باشد باید هر ۶ ماه یک بار انجام شود اما اگر فردی در معرض مسمومیت گوش قرار دارد باید هر ۳ ماه یک بار ارزیابی شنوایی برای رصد کردن میزان شنوایی انجام دهد.
نویسنده: دکتر ایوب ولدبیگی
دارای مدرک دکترای تخصصی شنوایی شناسی Doctor of philosophy Degrees( Ph.D.) Audiology از دانشگاه علوم پزشکی ایران (IUMS)، مدرس و عضو کادر آموزش دانشگاه، حیطه فعالیت تجویز انواع سمعک های به روز دنیا، ارزیابی تخصصی شنوایی و درمان وزوز گوش.
خوب بشنوید خوب زندگی کنید
سمعک تهران صفیر
دکتر ولدبیگی
سام مادر من مدت است به خاطر درد پا دارو های زد اتهاب و مسکن می خوره و الان حدود ۲۰ روزه در گوشش صدای مهیب می شوه ممکن از اون دارو ها باشه؟ برای رفعش چه باید کرد؟ تو را خدا کمک کنید
سلام
به شماره واتساپ ۰۹۱۲۹۲۱۴۱۱۹ تست شنوایی یا نوار گوش تان را ارسال کنید. تا راهنمایی شوید.
سپاس
سلام
اسم داروها را ذکر کنید
سلام وقت بخیر من با مصرف قرص آزیترومایسین گوش سمت چپم وزوز می کنه خیلی صدای پایینی داره روز نمی شنوم اما شب در سکوت می شنوم آیا با قطع دارو این وزوز خوب می شه احتمال داره مسمومیت گوش ادامه دار باشه ؟