پرشنوایی گوش یا بیماری هایپراکوزیس (Hyperacusis)، به طور خلاصه حساسیت به صداست. در این عارضه، فرد نسبت به صدا های محیطی که برای دیگران عادی می باشد، حساسیت بیش از حد دارد. هایپراکوزیس از آن دسته از بیماری های گوش است که می تواند فعالیت های روزمره زندگی را بسیار دچار اختلال و طاقت فرسا کند. در این حالت، صدا های معمولی مانند صدای تلویزیون، مکالمه، ورق زدن کتاب و مسواک زدن هم می تواند برای فرد آزاردهنده و غیر قابل تحمل باشد. در ادامه ی مطلب به اینکه راه های درمان هایپراکوزیس چیست بیشتر پرداخته می شود.
ابتدا بهتر است با علائم این بیماری آشنا شد و به علل ایجاد آن پرداخت. با افزایش آگاهی نسبت به این عارضه، می توان قدم های صحیحی در جهت رفع و درمان آن برداشت. تقریبا از میان هر 50000 نفر یک فرد به هایپراکوزیس مبتلا می شود و از این رو این بیماری نادر محسوب می شود. بیشتر افرادی که درگیر پرشنوایی می شوند، اختلالات جانبی چون تینیتوس یا وزوز گوش هم دارد. ناراحتی یا درد در گوش، احساس فشار و پری، عدم تمرکز خستگی زودرس و اضطراب، همگی از علائم پرشنوایی می باشند. اگر چه هایپراکوزیس یک بیماری شنوایی محسوب می شود ولی بسیاری از افرادی که با آن درگیرند، شنوایی نرمال دارند.
بیش شنوایی و علل ایجاد آن
بیش شنوایی یا بیماری پرشنوایی گوش چیست و چه علائمی دارد؟ پیش از هر چیز دیگری باید اول بدانیم که چه چیز هایی موجب هایپراکوزیس می شوند. از علل ایجاد آن می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛ آسیب به عصب شنوایی یا گوش داخلی که محل قرار گیری حلزون گوش و مجاری نیم دایره گوش می باشد. این آسیب ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض صداهای بلند ایجاد شود. ضربه به سر یا تروما و آسیب های مغزی، استرس و اضطراب شدید و مزمن همگی از علل ایجاد بیش شنوایی هستند. بیماری های عصب شناختی چون میگرن یا منیر هم می توانند باعث این عارضه شوند.
استفاده ی طولانی مدت از هدفون با صدای بلند (که امروزه بسیار هم میان جوانان شایع شده است)، علاوه بر پرشنوایی و وزوز گوشی هم ایجاد می کند. برخی دارو ها، اتوتوکسیک هستند و موجب بیش شنوایی می شوند. اتوتوکسیک به این معناست که مصرف آنها برای گوش و شنوایی انسان، سمی است. از معروف ترین این دارو ها می توان به جنتامایسین، سیس پلاتین، آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و … اشاره کرد. البته در نظر داشته باشد که سابقه ی خانوادگی و ژنتیک، تاثیر به سزایی در بروز این عوارض جانبی دارو ها دارد.
هایپراکوزیس و روش درمان
هایپراکوزیس با اینکه بیشتر اوقات در کنار کم شنوایی رخ نمی دهد، اما درک گفتار فرد را درگیر می کند. به طوریکه فرد در محیط های شلوغ و پر سر و صدا نمی تواند تشخیص گفتار دقیق و واضحی داشته باشد. حال که درباره علل بیش شنوایی بیشتر دانستیم، بهتر است توجه به روند درمان این اختلال کنیم. درمان شناختی رفتاری (CBT) یک درمان تایید شده برای کمک به کاهش حساسیت به صدا ها و مدیریت اضطراب می باشد. صدا درمانی یا سانتراپی که برای درمان تینیتوس هم به کار برده می شود، برای بازآموزی گوش جهت تقویت درک گفتار است.
گاها اضطراب یا افسردگی حاد در کنار هایپراکوزیس رخ می دهد. مصرف دارو های تجویز شده توسط روانپزشک می تواند به بهبود علایم پرشنوایی هم کمک کند. برای محافظت از گوش ها بهتر است در دوره ی درمان از محیط های پر سر و صدا پرهیز کنید. تهیه ی قالب های ضد صوت نیز در صورت تمایل فرد به استفاده از آن ها، توصیه می شود. استرس و اضطراب برای فرد مبتلا به بیش شنوایی همچون سم است. بنابراین باید حدالامکان از تکنیک های لازم برای حفظ آرامش استفاده کرد. به عنوان توصیه پایانی به این موضوع توجه کنید؛ اگر علائم شما شدید و همراه با سرگیجه است، بهتر است در اسرع وقت به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
نویسنده: دکتر ایوب ولدبیگی
استادیار دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (SBMU)، مدرس و عضو کادر آموزش دانشگاه، حیطه فعالیت تجویز انواع سمعک های به روز دنیا، ارزیابی تخصصی شنوایی و درمان وزوز گوش.
خوب بشنوید بهتر زندگی کنید
سمعک تهران صفیر
دکتر ولدبیگی